नेपालगन्ज २२ चैत्र : नेपालको संविधान अवधि भाषामा प्रकाशन गरिएकोछ । अवधिमा अनुवाद गरिएको संविधानको डुडुवा गाउँपालिकाका अध्यक्ष नरेन्द्र कुमार चौधरीले एक कार्यक्रमकाबीच विमोचन गरेका छन् ।

सूचना र मानव अधिकार अनुसन्धान केन्द्र बाँकेको अगुवाई तथा डुडुवा गाउँपालिकाको सहयोगमा नेपालको संविधान अवधि भाषामा प्रकाशन गरिएको हो । योसंगै अब नेपालको संविधान दुई वटा भाषामा अनुवाद भएकोछ ।

नेपालगन्जका स्थानीय शिव प्रसाद पाठकले नेपालको संविधान अवधि भाषामा अनुवाद गरेका हुन् । यसअघि नेपालको संविधान पश्चिमा थारु भाषामा प्रकाशित गरिएको थियो । २०७४ असोज दोस्रो साता प्राचिन श्रृजनशिल आदिवासी समाज बर्दियाको अगुवाईमा थारु भाषामा प्रकाशित गरिएको थियो ।

अवधि भाषीहरुको सहजताका लागि नेपालको संविधान अवधिमा अनुवाद गरिएको हो । नेपालमा नवलपरासीदेखि बर्दियासम्मको क्षेत्रमा अवधि भाषी समुदायको बाक्लो बसोवास रहेकोछ । अवधि भाषामा अनुवाद गरिएको नेपालको संविधान भाषाअनुवादका लागि कानून मन्त्रालयबाट अनुमति लिइएको थियो भने भाषागत शुद्धाशुद्धीका लागि नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानले समेत सिफारिस गरेको छ ।

अवधि भाषामा अनुवाद गरिएको नेपालको संविधान विमोचन पश्चात बोल्दै डुडुवा गाउँपालिका अध्यक्ष नरेन्द्र कुमार चौधरीले अवधि भाषामा अनुवाद गरी प्रकाशन गरिएको संविधान प्राज्ञिक प्रयोजनसगैं नेपालका अवधि भाषी समुदायलाई सचेतना दिलाउनका लागि उपयोगी हुने बताए ।

‘बोलाई र उच्चारणमा केही फरक भएपनि अवधि, हिन्दी र नेपाली भाषा देवनागरिक लिपीमा लेखिन्छ, अवधि भाषामा प्रकाशित संविधानले अवधक्षेत्रका अवधिभाषीलाई संविधानका बारेमा जान्न र बुझ्न सहज हुन्छ ।’ अध्यक्ष चौधरीले बताए ।

‘परिर्वतन सोँचबाट हुन्छ, सकारात्मक सोँचका साथ गरिएका सबै कार्य सफल हुन्छ, अध्यक्ष चौधरीले भने–‘जबसम्म अवधि समाजलाई संविधानमा भएको ब्यवस्थाका बारेमा जानकारी गराइदैन तबसम्म यसले सार्थकता पाउँदैन । पुस्तकहरु हजारौं प्रकाशन हुन्छन् तर त्यसको सही उपयोग गरिदैन ।’

अध्यक्ष चौधरीले भने–‘अवध क्षेत्रमा शिक्षाको अभाव अझैं ब्याप्त रहेकाले एउटै वषयलाई बारम्बार सम्झाउँनुपर्ने अवस्थाछ । त्यहीकारण सरकारले गरेका र संविधानमा व्यवस्था भएका व्यवस्थाप्रति प्रचुर जानकारी छैन । अवधि भाषामा अनुवादित यो संविधान सबैले पढेर बुझेमा उनीहरुमा अझ राष्ट्रभाव बलियो हुनेछ, देशप्रतिको सकारात्मक सोँच विकास हुनेछ ।’

शिक्षा, सकारात्मक सोँच र संस्कार नै संविधानको मेरुदण्ड हो, संविधानको ब्याख्या गलतरुपमा भएमा त्यसले जटिलता ल्याउँछ । समाजको विसंगति र विकृतिलाई चिर्नकै लागि डुडुवाले अवधिभाषीको हितलाई सम्झेर संविधान अवधि भाषामा अनुवाद गरेको उनले बताए ।

नेपालको संविधान अवधि भाषामा अनुवाद गर्दा केहि जटिलता हुनसक्ने भएपनि अवधि भाषी समुदायलाई धेरै फाइदा हुने पत्रकार एवम अवधि भाषा विज्ञ विजय बर्माले बताए ।

राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोगका नेपालगन्जका कार्यालय प्रमुख झंकर रावलले संविधानले प्रदान गरेको मौलिक हक उपभोग गर्न पाउने नागरिकको अधिकार भएपनि नेपाली भाषा नजानेकै कारण संविधानले व्यवस्था गरेको सुविधाबाट बञ्चित हुने अवस्थालाई यसले चिर्ने बताए ।

उनले भने–‘सरकारले नै संविधानलाई भाषानुबाद गर्नुपर्ने दायित्व निर्वाह गर्न नसक्दा स्थानीयस्तरबाटै अनुवाद गरिँदा अवधि भाषीलाई सहज हुनेछ ।’

यस्तै अवधि भाषानुबाद संविधान विमोचनमा बोल्दै नेपाल पत्रकार महासंघ लुम्बिनी प्रदेश उपाध्यक्ष शुक्रऋषी चौलागाईले संविधानलाई अन्य भाषामा अनुवाद गर्न खोज्नेलाई कानूनी अड्चन देखाएर रोक्न खोज्नु सरकारको गैरजिम्मेवारी कार्य भएको बताए ।

उनले भने–‘अवधि भाषामा संविधान अनुमोदन भएको छ । यो अनुकरीण कार्य हो । यसको अनुसरण गर्दै अन्य भाषामा पनि संविधान अनुवाद होस्, भाषा, संस्कृति र कला लोप हुदैँ गएको अवस्थामा यसलाई ऐतिहासिक दस्तावेजका रुपमा लिनुपर्छ ।’
विमोचन कार्यक्रममा सहभागिले नेपालको संविधान अवधि भाषामा अनुवाद गरिनु निकै प्रशंसनीय कार्य भएको बताएका थिए ।

सूचना र मानव अधिकार अनुसन्धान केन्द्र बाँकेका अध्यक्ष विश्वजीत तिवारीको अध्यक्षमा भएको विमोचन कार्यक्रमको सञ्चालन कार्यकारी निर्देशक राकेश कुमार मिश्रले गरेका थिए । उनका अनुसार अवधि भाषामा अुनवाद गरिएको नेपालको संविधानलाई निःशुल्क वितरण गरिनेछ ।