नेपालगन्ज २३ जेठ : सिचाइको प्रचुर उपलब्धता विना आकाशे पानीको भरमा खेती गर्ने बाँकेका किसानलाई पछिल्लोपटक बढ्दै गएको गर्मीले निरास बनाएकोछ । बाँकेका किसानलाई धानको बीउ (ब्याड) राख्ने चटारोले छपक्कै छोपेको बेला पानी पर्नुको साटो गर्मी झन्–झन् बढ्दै गएपछि यस वर्ष धान उत्पादनमा कमी आउने किसानको आँकल छ ।

लामो समयदेखिको खडेरी र तापक्रम वृद्धिका कारण बाँकेमा बर्खेबाली प्रभावित बन्ने भएको छ । यतिबेला धमाधम धानको बीउ राख्ने बेला भए पनि वर्षा र उचित सिँचाईको अभावका कारण बाँकेका कृषकले बीउ राख्न नपाएका हुन् । विगतका वर्षमा जिल्लाका अधिकांश क्षेत्रमा अहिलेसम्म धानको बीउ राखि सकिन्थ्यो । तर, यस वर्ष भने धानको बीउ राख्न सकिएको छैन । उपलब्ध सिचाँईको प्रयोग गरेर राखिएको धानको बीउ प्रचण्ड गर्मीका कारण सुक्न थालेकोछ । खेत चिराचिरा पर्न थालेकोछ ।

लामो समयदेखि वर्षा नभएका कारण जेनतेन गरि राखिएको धानको बीउ सुक्न थालेको छ भने मकैलगायत खेतबारीमा लगाएका अन्य गेडागुडी खेतीसमेत ओइलाउन थालेको छ । सिँचाइको सुविधा भएका ठाउँमा समेत खोलानाला सुकेका कारण समयमै बीउ राख्न र रोपाइँ गर्न समस्या भएको राप्तीसोनारी–५ का सुमन थारुले बताए । यस वर्ष समयमै रोपाइँ गर्न नपाइने भयो । पछिल्ला केही दिनयता तापक्रमसमेत ह्वात्तै बढेका कारण लगाएका बालीनालीसमेत ओइलाउँदै गएको उनले बताए । 

यस्तै बाँके बैजनाथ गाउँपालिका–१ चिसापानीका किसान जितेन्द्र पुन यतीबेला आफूहरुलाई ब्याड राख्ने, खेत खनजोत गर्ने कामको चटारो भएको बताए । धानको बीउ राख्ने बेला पानी उपलब्ध हुन नसक्नुले पानीको अभावमा धान खेती प्रभावित हुने पुनले बताउँछन् ।

बाँकेको मुख्य बाली धान भए पनि सिँचाइको प्रयाप्त सुविधा नभएपछि अधिकांश किसानहरु आकासे पानीको भरमा खेती गर्दै आएका छन् । त्यसो त सिँचाइ सुविधा भएका केही किसानहरुले धानको ब्याड यसअघि राखिसकेका छन् । भने सिचाईको व्यवस्था भएका बाँकेका केही गाँउपालिकाका किसानले रोपाईँको तयारी गरिरहेका छन् ।

बाँकेका केही सिमित जग्गामा मात्रै बोरिङको पानी र सतह सिँचाइमार्फत रोपाइँ हुने गरेको छ । ‘हामीले डिप बोरिङबाट पानी तानेर धानको ब्याड राखेका छौं । अब रोप्नका लागि खेतबारी खनजोत गरिरहेका छौं,’ खजुरा गाउँपालिका सैनिक गाउँका किसान भीमबहादुर बुढाले भने, ‘मनसुन समयमै सुरु नभएपछि धानको बीउ सुक्न थालेकोछ । खेतको जमिन समेत चिरा परेकोछ ।’

कृषि ज्ञान केन्द्र बाँकेले लामो समयदेखि वर्षा नहुँदा बाँकेमा धानको ब्याड नै राख्न नपाएको जनाएको छ । मौसम सक्रिय नभएसम्म रोपाइँ गर्न नपाउने भएपछि कृषक समस्यामा परेका छन् ।  कृषि ज्ञान केन्द्र बाँकेका प्रमुख शकिल अहमद खाँले वर्षा हुन ढिलाइ भएकाले जिल्ला पुरै सुक्खा हुने चिन्ता यहाँका किसानलाई पर्न थालेको बताए । उनले सिँचाइको उपलब्धता बिना आकाशे पानीको भरमा खेती गर्ने किसानलाई पछिल्लोपटक बढ्दै गएको गर्मीले निराश बनाएको बताए ।

कृषि ज्ञान केन्द्र बाँकेका प्रमुख अहमद खाँले सिक्टा सिँचाइ आयोजनाले बाँकेको महादेवपुरी, राप्तिसोनारी र बैजनाथमा पानी छोडे पनि त्यो किसानका लागि पर्याप्त नहुने बताए ।

यता राष्ट्रिय गौरवको आयोजना सिक्टा सिँचाइको पानीले यस वर्ष बाँके जिल्लाको २० हजार २०० हेक्टर जमिनमा सिँचाइ पुगेको छ । आयोजनाको पश्चिमी नहरबाट १६ हजार र पूर्वी नहरबाट चार हजार २०० गरी २० हजार दुई सय हेक्टर जमिनमा सिँचाइ पुगेको सिक्टाले जनाएको छ ।

बाँकेमा धान रोपाइँ हुने कुल ३६ हजार ५०० हेक्टर खेतीयोग्य जमिन छ । गतवर्ष पनि सोही क्षेत्रफल खेतमा धान खेती गरिएको थियो । अहिले पनि सबै क्षेत्रफलमा धान खेती हुने अनुमान रहेको केन्द्रले जनाएकोछ ।  यो महिनाको अन्त्य वा असार महिनाको पहिलो सातासम्म मनसुन सक्रिय भएमा उत्पादनमा भने असर नहुने र रोपाइँ गरिसकेपछि साउन र भदौमा समेत निरन्तर वर्षा भएमा धान, कोदो, मकै लगायतका उत्पादन राम्रो हुने केन्द्रको भनाईछ ।