नेपालगन्ज १२ माघ : प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीकै आँखा अगाडी राष्ट्रिय झण्डाको अपमान गरिएकोछ । लुम्बिनी प्रदेशको स्थायी राजधानी दाङको सिसहनियाँ–महादेवा जोड्ने पक्की पुलको उद्घाटन गर्न आयोजित कार्यक्रममा राष्ट्रिय झण्डाको अपमान गरिएको हो ।

राष्ट्रिय झण्डाको चन्द्र माथी र सुर्य तल हुनुपर्ने हो तर, पुल उद्घाटनमा माथी सुर्य  र तल चन्द्र भएको झण्डा फहराइएको थियो ।

प्रधानमन्त्री सहित उच्चपदस्थ ब्यक्तिहरु सहभागि उक्त कार्यक्रममा राष्ट्रिय झण्डाको अपमान मात्र भएको छैन । आफ्नै झण्डाप्रतिको गम्भीरता तथा सम्मानप्रति संवेदनशिल नभएको पुष्टि हुन्छ ।

देशकै दोस्रो लामो पुलको औपचारिक उद्घाटनका लागि पुलको दायाँबायाँ नेपालको झण्डा फहराइएको थियो । उक्त कार्यक्रमको सरकारी टेलिभिजन नेपाल टेलिभिजनले प्रत्यक्ष प्रसारण समेत गरेको थियो ।

यता नेपाल टेलिभिजनको एमसिआर सम्हालेका ब्यक्तिले समेत राष्ट्रिय झण्डा भन्दा पनि प्रधानमन्त्रीले रिवन काटेको कुरा मुख्य मानेर प्रत्यक्ष प्रसारणमा राष्ट्रिय झण्डाको अपमान भएको दृष्य देखाइरह्यो । यस्तोमा टेलिभिजनले प्रत्यक्ष प्रसारण बिचैमा रोक्नसक्नुपर्दथ्यो । सरकारी टेलिभिजनको समेत सुजबुझ र कमजोरीले नेपाली झण्डाको अपमानमा मलजल गरिरह्यो ।

पुलको दायाँबायाँ राखिएको राष्ट्रिय झण्डामध्ये बायाँतर्फको राखिएको झण्डा उल्टो राखिएको थियो । यो प्राविधिक त्रुटी भने होइन । राष्ट्रिय झण्डामाथि धावा बोल्दै जानाजान गरिएको अपराध हो ।

राष्ट्रिय झण्डा सुल्टो र उल्टो समेत ख्याल नहुनेगरि प्रधानमन्त्री ओली सहित उच्चपदस्थ ब्यक्ति सहभागि कार्यक्रममा राष्ट्रिय झण्डा उल्टो फहराउने ब्यक्तिलाई कारबाही गरिनुपर्छ ।

अझ कार्यक्रमको सुरक्षा तथा व्यवस्थापनको जिम्मेवारी लिएकाहरुले समेत राष्ट्रिय झण्डाप्रति बेवास्ता गर्नु गम्भीर त्रुटी हो । प्रधानमन्त्रीकै आँखा अगाडी राष्ट्रिय झण्डाको अपमान गरि उल्टो राष्ट्रि झण्डा झुण्डाइदाँ समेत हेक्का नराख्ने जिम्मेवार पदस्थ ब्यक्तिबाट अक्षम्य अपराध कसरी भयो ?

यतिबेला उक्त तस्विर सामाजिक सञ्जालमा समेत भाइरल हुदैँ खोक्रो राष्ट्रबादको संज्ञा दिइन थालेकोछ । राष्ट्रिय झण्डाको अपमान गर्नेलाई कडा कारबाही गर्नुपर्ने, पार्टीको झण्डा बोक्नेले राष्ट्रको झण्डाको अपमान गरेको, ओलीको खोक्रो राष्ट्रबाद यसैबाट पुष्टि हुन्छ लगायतका टिकाटिप्पणी भइरहेकाछन् ।

राष्ट्रिय स्वाधीनताको प्रतीक र पहिचानको परिचायक राष्ट्रिय झण्डाको दुरुपयोग गर्न कोही/कसैले पनि पाउँदैन । तर, जिम्मेवार निकाय सरकारले यसको सोधखोज र कारबाही भने गर्नसकेको छैन ।

पछिल्लो समय, अझ भनौँ लोकतन्त्र आएपछि भने राष्ट्रिय झण्डाको दुरुपयोग बढ्न थालेको हो । जुनसुकै पार्टी पनि राष्ट्रिय झण्डाकै प्रयोग गरेर राजनीति गर्न थाले । संसद विघटन विरुद्ध सिर्जित राजनीतिक कलहमा समेत राष्ट्रिय झण्डा बोकेर आन्दोलन भइरहेकाछन् ।

देशको शान र पहिचानका रुपमा रहेको नेपालको झण्डा पछिल्लो समयमा आफुखुशी प्रयोग गरि दुरुपयोग गर्ने कार्यमा तीब्रता पाएकोे छ ।

राष्ट्रिय चिन्हहरूको प्रयोग कहाँ कस्ले गर्ने र गर्न पाउने भन्ने प्रष्ट उल्लेख भएपनि आफुखुशी प्रयोग गरिदाँ समेत सम्बन्धित निकाय मौन रहेको छ । ती चिन्हहरुमध्ये राष्ट्रिय झण्डा पनि एक हो । विश्वमा अनौठो र अरु देशको भन्दा फरक खालको झण्डा नेपालकै रहेको कुरा सर्वविदितै छ ।

पटकपटक प्रधानमन्त्रीले राष्ट्रिय झण्डाको अपमान गरे

त्यसो त दाङमा पुल उद्घाटन गर्न पुगेका प्रधानमन्त्रीकै आँखा अगाडी राष्ट्रिय झण्डाको अपमान भएको यो पहिलो पटक होइन् । सुदूरपश्चिम प्रदेशको सामाजिक विकास मन्त्रालयमा यसअघि राष्ट्रिय झण्डा उल्टो झुण्डाईएको थियो । राष्ट्रिय झण्डाको चन्द्र माथी र सुर्य तल हुनुपर्ने हो तर, मन्त्रालयले माथी सुर्य र तल चन्द्र भएको नेपाली राष्ट्रिय झण्डा झुण्डाएको थियो । यसअघि मन्त्रालयमा लगाईएको झण्डा च्यातिएर झुत्रो भएपछि फेरेको मन्त्रालयले राष्ट्रिय झण्डाको अपमान हुने गरि उल्टो राष्ट्रिय झण्डा झुण्डाएको थियो ।

यस्तै भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीको जनकपुर भ्रमणमा प्रधानमन्त्री ओली र प्रदेश दुईका मुख्यमन्त्री राउतकै सामुने राष्ट्रिय झण्डाको अपमान भएको थियो ।

यसैगरि प्रधानमन्त्री ओलीको नाकाबन्दी खुले पछिको भारत भ्रमणमा समेत नेपाली झण्डाको अपमान भएको थियो ।

यस्तै नयाँ वर्षको अवसरमा रारा तालबाट प्रधानमन्त्री ओलीकै सम्बोधनको पछि नेपाली झण्डा भुईमा लत्रिएर अपमान गरिएको थियो ।

के भन्छ कार्यविधि
कार्यविधिमा व्यापारिक प्रयोजनको लागि र विज्ञापनको उद्देश्यले राष्ट्रिय झण्डाको प्रयोग गर्न पाइने छैन भनेर उल्लेख गरेपनि व्यवहारमा त्यो लागु हुनसकेकोछैन ।

राष्ट्रिय झण्डाको प्रयोगसम्बन्धी बनेको कार्यविधि २०६९ ले विभिन्न सातवटा शर्तहरु राखी राष्ट्रिय झण्डाको दुरुपयोग गर्न पाइने छैन भनेको छ । तर, दुरुपयोग गरे नगरेको कसले हेर्ने र दुरुपयोग गर्नेलाइ के कस्तो कारवाही गर्न सकिने भन्ने कुरो चाहि ठ्याक्कै तोकेको छैन ।

कार्यविधिको परिच्छेद ४ मा कुनैपनि जिल्लाको हकमा आफ्नो कार्यक्षेत्र भित्र राष्ट्रिय झण्डाको दुरुपयोग भए/नभएको अनुगमन गर्ने भनेर प्रमुख जिल्ला अधिकारीलाइ तोकेको छ ।

गृहमन्त्रालयले बनाएको कार्यविधिको दफा ११ मा राष्ट्रिय भण्डाको दुरुपयोगमा निषेध गरिएको छ । राष्ट्रिय झण्डाको अपमान हुने गरी कुनै कार्य गर्न नहुने, झण्डा च्यात्न वा फ्याँक्न नहुने र फहराउने प्रकृतिको कार्यमा बाहेक अरु काममा प्रयोग गर्न नहुने कार्यविधिमा उल्लेख छ ।

पछिल्ला वर्षहरुमा मानिसहरू मनलाग्दी ढंगले राष्ट्रिय झण्डाको प्रयोग गरी देशकै इज्जतमाथि खेलबाड गरिँदा समेत सरकार मौन बसेकै कारण दुरुपयोग गर्ने क्रममा तीव्रता आएको हो । अझ पटकपटक प्रधानमन्त्री ओलीकै कार्यक्रममा राष्ट्रिय झण्डाको अपमान हुने गरेकोछ । यसले राष्ट्रिय झण्डामाथि हामी तथा स्वयम प्रधानमन्त्री कति गम्भीर छन भन्ने प्रष्ट हुन्छ ।

नेपालको राष्ट्रिय झण्डाको धेरै दुरुपयोग हुनथालेपछि सरकारले ‘राष्ट्रिय झण्डाको प्रयोगसम्बन्धी कार्यविधि २०६९’ बनाए पनि त्यो सरकारी पक्षबाटै कार्यान्वयन भएको छैन । सोही कारण राष्ट्रिय झण्डाको दुरुपयोगमा बृद्धि हुँदै गएको हो । जसको ज्वलन्त उदाहरण प्रधानमन्त्री केपी ओलीकै आँखा अगाडी राष्ट्रिय झण्डा उल्टो फहराइयो । प्रधानमन्त्री ओलीकै कार्यक्रममा नेपाली राष्ट्रिय झण्डाको अपमानको घटना सामुने आउनु कस्तो दुर्भाग्य हो ?